ŞİİRVAKTİ DERGİSİ
İSA YAR’A
“Hüzün ve Sağnak”ı SORDU
1. ŞiirVakti: İsa Yar’ı okura nasıl tarif etmeli bilemiyorum. Onun İçin Arafta bir münzevi mi demeli, yoksa yolculuklara içiyle konuşurken yaslanarak geriye yanında yalnızlıktan başka bir şey almayan biri mi, ‘özünden bağını keserken’ ‘Yol hikâyesidir yaşamak’ derken şiirlerden yola çıkarak doğuştan başlayalım anlatmaya kendimizi derim. Bize ağır bir yük olan şairin hayatı nasıl yön almış şiire onu elbette okur da merak eder derim?
Bir insanın kendisini anlatmasının pek kolay olmadığını düşünüyorum. Yazdıklarımızdan yola çıkılarak yöneltilen “İsa Yar” kimdir sorusunun cevabı elbette yazdıklarımızda mündemiçtir. Zaten her birimiz cevabını arayan bir soru değil miyiz, yeryüzüne bırakılan? Kundakla kefen arasında temellük ettiğimiz her şeyi ardında bırakıp çekip giden… Biyografik olarak ifade edecek olursak, altmışlı yılların başında 20 Ekim günü dedemin vefatından üç ay sonra ailemin ilk evladı olarak doğmuşum. Karadeniz sahilinde, Ordu’nun Perşembe ilçesi Okçulu köyünde geçti çocukluğum. Deniz ile derenin birleştiği ve “Büyükağız” adıyla meşhur koy’a bakan hafif meyilli arazide, çocukluğumun o uzak ülkesinde, müstakil bir Karadeniz evinde büyüdüm. Denizin mavisi, bahçelerin yeşilliği, fındıklık, mısır tarlası, kırmızı kiremitli –beyaz badanalı evler, dere, kıyıda kayıklar, okul ve sahille beraber kıvrılan karayolu bu tablonun unsurları. Mekânın insana ve insanın mekâna tesirini dikkate alarak söyleyeyim, bu iklimin çocuğuyum.
İlk ve ortaokulu köyümde okudum. Lise eğitimime Perşembe öğretmen okulunda bir ay kadar devam ettikten sonra oradan ayrılarak yatılı olan Çankırı sağlık kolejine kaydoldum ki o zaman Türkiye’de sahasında eğitim veren üç okuldan birisiydi. Okulu 1979’da Ankara’da tamamladım. Sağlık Bakanlığı kanser daire başkanlığında göreve başladım. Samsun’da askerlik sonrası, Adana ve Ordu’da görevime devam ettim. Yüksek öğrenimi ise mesleki alanda 1993’de tamamladım.
Ciddî manada Ortaokulda başlayan edebî eserler başta olmak üzere kitap okuma alışkanlığımız hâlâ sürmekle beraber, yazmaya lise yıllarında şiirle başladım. Şiir ve yazılarım o yıllarda İstanbul’da neşredilen dergi ve bir gazetede yayımlanıyordu. 12 Eylül ihtilali sonrası ve hayatın sarkacında galiba içime çekildim. Sadece şiir yazıyor ama artık yayınlamıyordum. O zamanlar günce tuttuğumu da ifade edeyim. Sonra, içimde hapsettiğim adamı artık zapt edemedim. Şiir ve yazılarımızla dergilerde görünür olduk; hâlâ bir tarafımız alacakaranlık devam ediyoruz…
2. ŞiirVakti: Hüzün ve Sağanak ilk şiir kitabı İsa Yar ismine edebiyat dergilerinden bakınca biraz geç değil mi?
Haklısınız; “o kadar geç ki, erken sayabiliriz” demek geliyor içimden. Vuslat bu güne nasipmiş diyelim. Biz ertelenen bir nesle mensubuz ve erteleyen… Daha önce elbette mümkündü. Yirmiiki yaşımda iken, bir yayıncı şiirlerimi kitaplaştırmak istemiş, çok erken olduğunu düşünerek kabul etmemiştim. Kitaplaştırmayı düşündüğümde ise edebiyat çevresinden dostlarımın tavsiyesi kitaplarımı yayınevi marifetiyle bastırmam yönünde oldu. İstanbul’un bu manada davetine icabet edemedim. Belki mizacım ve yetişme tarzımdan, pazarlıkları, hesaplı davranmayı, kısaca işin siyasasını ve piyasasını sevmiyorum. Bu piyasa bana göre değil. Biraz da “oblomovluk” var tabi! Bu gecikmenin sebebi benim tavrımdan kaynaklanıyor olsa da, ülkemizdeki yayın sektörünün kapital merkezli bakışı ve çıkarını gözetmesinin payı da yok değil. Onlar kazanacağı parayı önceliyor, yazdıklarınızı değil. Popüler olmanız lazım yani… Ya da bir mensubiyetiniz olmalı, bir kadro içinde yer almanız, sırtınızı bir yerlere yaslamanız, ahbap-çavuş münasebetiniz. Bu manada yalnız bir adamım!
Sonra bir yayınevi çıktı, kitaplarımızı basmaya talip oldu. ŞiirVakti yayınları kitabımızın okurla buluşmasına vesile olmuştur. Kitabın basımı öncesi ve esnasında göstermiş oldukları hassasiyet, ciddiyet, yazara ve kitaba verdikleri ehemmiyet takdire şayan. Kim bilir bu işi bu kadar geciktirmemizin hikmetidir; kitabın kaderidir, sanki yayınevi bizi, biz yayınevini beklemişiz…
3. ŞiirVakti: Şirinizi konuşmaya öncelikle şu tarih algısıyla başlayalım. ‘çekerler elde halat eski hatıraları” derken Yahya Kemal’le bir akrabalık var gibi. Ama söyleyiş ve tespitler size has. Modernite olgusu neden şımarık neden protez bir dolgu. Modernite için Tarihi derinlik bizde yeterince yok mu? Ya da niçin bu denli yapay görülüyor?
Hepimizin bir şekilde aidiyetleri var. Mahallinden yeryüzüne, aileden millete, şahsilikten cemiyete, çocukluğumuzdan bu güne bir bütün olarak bakılırsa bunların hepsini öznemizde barındırıyoruz. Şuuraltımıza yerleşenler zamanla şuura yükseliyor. Okumak bir anlamda sesler duymaktır; bu seslerle büyüyorsunuz. Kendi sesinizin bu seslerden unsurlar taşıması bir hafızanız olduğunu gösterir.
Ben bu kültür ve medeniyetin çocuğuyum. Dolayısı ile aynı düşünce ve hissiyatı taşıyanlarla farklı zamanlarda yaşamış olsak bile özellikle dilin imkânlarını kullanmak bakımından sesimizin yer yer örtüşmesi anlaşılır olsa gerek. Bir manada Türkçe düşünüyoruz. Yahya Kemal yaşadığı dönem itibariyle “bozgunda fetih rüyası” görüyordu. “ezansız semtlerde yetişenleri” dert ediniyordu. Biz ise sonraki merhalelerde, ezanlı semtlerde yetişip de hafızası tahrip edilmişleri görmüş bir nesiliz. Yahya Kemal, dilde ve dolayısı ile sanatta, musikî ve mimaride, ilmin bütün şubelerinde zirveye varmış bir medeniyeti temsil eden ve fakat siyasî ve coğrafî bozgunu yaşamış bir Osmanlıydı; biz ise formatlanmış nesilleriz. Buna rağmen aramızda tahrip edilmiş dahi olsa bir köprü hâlâ var. Dolayısı ile benzeyen yönlerimiz…
Sorunuza kaynaklık eden “protez orta çarşı” şiiri, Ünye’de şehrin hafızasını kısmen muhafaza eden ve fakat günün renklerini de taşıyan mekândan mülhemdir. Festivalde meydan tepinirken, sükûnet ara sokaklara sığınır. Orta çarşı ise kültürel etkinliklere sahne olur. 40–60 yaş aralığında daüssıla hasreti çeken “beyaz saçlı çocuklar” çocukluk oyunlarını tekrar yaşayarak çocuklaşırlar. Halat çekme bunlardan biridir…
Araf’tayız. Dedemiz ve babamız, zamanda ve mekânda olan değişimlere bir kopuş yaşamadan şahitlik ettiler. Hayatın yaşanabilirliği ya da anlamı köy-kasaba ve şehirlerde geleneğe yaslanan bir gerçeklikte devam ediyordu. Zahmetliydi hayatları belki ama bizim yaşadığımız anlamda buhranları olmadı. Biz zamanın ve değişimin hızlandığı zamanı yaşadık/yaşıyoruz. Modernite bütün olumsuzlukları ve kimliksizliğiyle toplumu kuşattı ve “bireyi” kendisine ve her şeye yabancılaştırdı. Mekân ve insan hafızasını yitirdi. Yitirilen her değerin yerine protez ve –edebim müsaade etmiyor yoksa başka kelime kullanacağım- nesebi gar-ı sahih unsurlar yerleştirdiler. Modern kavramının bu gün temsil ettiği anlam çok farklı, hatta anlamsız… Modern, klasik olana eklenen yeni bir şey ya da onun yerini alan ve onu geliştirerek temsil ve devam ettiren unsur iken, yani bir evveli var iken artık çığırından çıkan her şeydir. Dolayısı ile sahih değil; suni, yapmacık, köksüz. Farkında olanların yani şairlerin elbette bundan şikâyetçi olmaları çok normal…
4. ŞiirVakti: Şiirlerinizde ustalarla akrabalıkların izleri belirgin bir biçimde gözüküyor. Yahya Kemal, Ahmet Haşim, Necip Fazıl, Sezai Karakoç izlerini şiirinize bile isteye taşımanızı nasıl yorumlamalıyız? Şiir ve gelenek dediğimizde ne anlamalıyız?
Bu sorunuzun cevabı az önce söylediklerimden anlaşılabilir. Sorunuzda yer alan “ustalarla akrabalık” ifadesi belki bir imayı barındırmıyor, lakin hemen söyleyelim ki biz kimsenin çırağı olmadık. Onlar için ‘büyük ustalar’ tabirini kullanabiliriz. Onların büyüklüğü yalnız şair olmalarından değil aynı zamanda fikirlerinin ulaştığı yüksek seviyeden ve bir anlamda hayatlarını bu yola vakfetmiş olmalarındandır. Bahsettiğiniz büyük isimlerle bu manada akrabalıktan şeref duyarım. Beslendiğimiz damar aynı, bir ruh akrabalığımız olduğu muhakkak. Gelenekten beslenmediğimizi kimse söyleyemez, mezkûr isimler ne ortaya koydularsa geçmişin üzerine inşa etmişlerdir ve fakat müstakildir hepsi. Malum, “şair çağının tanığıdır”. Gittikçe o zirve geçmişten uzaklaşıyoruz, dolayısı ile onlar geçmişe yani zirveye daha yakındılar. O zamanlarda şiire ve şaire verilen paye ile bu günü kıyaslayamıyoruz bile. İzm’ler ideolojilerden ve toplumun hayatından çekildi ama kapitalizm, modernizm ve popülizm her yerde. Onlar derin bir sükûnetten sesleniyorlardı; bizim sesimiz ise uğultular arasında nasıl çığlık olmasın?
Yahya Kemal ve Necip Fazıl’ın eserleri kitaplığımda ilk yer alanlardan. Ahmet Haşim’e yakın ya da uzak değilim; şiirimde sembollerin ağırlıklı olması belki bu intibaı vermiş olabilir. Hüznümüz benzeyebilir. Sezai Karakoç’un şiirlerinin takipçisi olmadım, mesela İsmet Özel’in de. Daha çok, şiir dışında yazdıklarını okudum. Garip şiirinden ne kadar uzaksam ikinci yeniden de o kadar uzağım. Ama hepsi bizim şairlerimiz, bu toprağın insanları. Dolayısıyla ruh akrabamızdır. Türk şiirinin temel taşlarını elbette biliyor, hakkını teslim ediyoruz ama herkes kendisi; ben de… Sahasında büyük isim olan Cemil Meriç’i ciddi manada okudum, nesrime tesir etmediğini söyleyemem. Bir başkasına benzeyebiliriz sadece ya da bir başkası bize. Dediğim gibi, herkes kendisi. Şiir ya da nesirde tesirden hele nüfuzdan kurtulamazsanız kendiniz olamazsınız. Hiçbir sahada statü peşinde olmadım ama kendim oldum! Şiir ve gelenek hususunda ne söylememi istersiniz? Farkında olsa da olmasa da geleneğe bir şekilde yaslanmayan “yeni” yoktur. Geleneğe sırtını dönse dahi bu böyledir. Çünkü varlığını sırtını döndüğü geleneğe borçludur. Bu Şeyh Galib için de böyledir, bilmem kaçıncı yeniciler için de… Dünyaya gelmekle bizim hayatımız başlıyor ama biz bir hayatın içine doğuyoruz. Dolayısıyla bütün şubeleriyle bu hayatın tesirinden azade olmamız mümkün değil, şairseniz ki ben şair doğulduğuna inanıyorum, bu tesir sizde yankısını buluyor. Geleneğin üzerimizde elbette tesiri var ve fakat kendi üslubunuzu, sesinizi buluyorsunuz zamanla.
5. ŞiirVakit : ‘Şehrin kızılderilisi’ ve ‘nehrin en derin yerinin’ gelenekle ilişkilendirilmesi noktasından sizin şiiriniz bir çığlık gibi duruyor. çağı ile sorunlu bir şairin gelenekten başka sığınacağı limanlar yok mudur? Yunus ve halk şiirinin modern şiirler bağını kurarken şiirin nesini önemli saymalıyız.
“çağı ile sorunlu olmak” tespitiniz yerinde. Bu konuda yalnız olmadığımı düşünüyorum. Şu yaşadığımız hayata bak! Ne kadar saçmalık barındırıyor. Zihnimizde ve kalbimizde temsil ettiklerimizle bir uyum mu yoksa çatışma mı var. Hayat sürdüğümüz şehirler de öyle. Mesela oturduğumuz apartman daireleri ev midir? Böylesine iç içe geçmiş yakınlıkta öylesine derin uzaklık var ki… Ve insanlar bunun farkında değil gibi. Kurgulanmış bir sosyal hayatın figüranı herkes. İdrakinizle onlardan ayrıldığınızda yalnızlaşıyorsunuz. Konuşamıyorsunuz bile, kelimelerinizin anlamı kalabalığın lügatinde yok. Onlar kelimeleri vitrinde, eşyanın kullanım kılavuzunda, televizyon reklâmlarında, emir ve yasak içeren talimatlarda anlayabiliyorlar. Sizin sözleriniz onlara ulaşamıyor bile. Konuşamıyorsunuz çünkü kelimelerinizden, kurduğunuz cümlelerden uzaklar… Yunus’u anlayamadıkları gibi! Yunus’u çalgı aletleri eşliğinde ilahi formatında “güfte”ye hapsettiler. Mevlana ise dönüp duran biri! Yol tahrip edildi kısaca. Yoldan haberi olmayan yolda dahi olsa yolculuğun farkında değildir. Kalabalık otobanda, caddelerde ama yolda değil. Sadece birkaç dost, sancılı kafa hemhal olabildiğimiz. Halk Şiiri ve modern şiir bağını kurmak diyorsunuz. İnsana ve hayata dokunmalı şiir, diri olmalı. Şiir varsa ortada bu bağ vardır zaten. Şiiri anlayacak ve dolayısı ile bağı fark edecek insanın azaldığını ifade etmek istiyorum. Zemin üstündekilerle kaymış, neredeyse yol kalmamış. Şair, zemindekileri yola çağıran bir yalnız ve a’rafta. Yunus ve halk şiirinin modern şiirle bağını kurmak için yeni şeyler yapmaya gerek yok. Modern şiirimizde zaten var; tema, dil ve mânâ olarak mevcut. Ancak sosyal yapıda, dolayısıyla “birey”de bu anlamın iklimi şairde olduğu kadar yok. İnsanımızın hafızasını inşa edenler bunu mesele edinmedikçe yapacak bir şey de yok.
6. ŞiirVakti : Şehirden kaçarak insana sığınan bir şiiri kurmak ister gibi bir yöntemi denemek istediğiniz söylenebilir mi? İnsan şiire sığınaksa başka nelere sığınaktır ve insana kaçış nedendir ? Güzel gözlü şiiriniz nasıl bir insana yol alındığını söylemiş olsa da bu çağın kaçışları nerelere? Şiirimizin gidişi o yönde diyebilir miyiz? Şiirin tabi bir de huzursuzluğu konu edişi şairini çok yıpratıcı değil mi?
Kaçamıyoruz aslında. Öylesine kuşatılmışız. Şehri değiştirenler, şehrin hafızasını silerken insanı düşünmediler. Şehri yeniden inşa edenler insanın taleplerine sağır. Şehri bir medeniyet mekânı olarak görmediler, çünkü münşi olanların kendi medeniyetleri ile bağı kopuk. Şuursuzca tanzim ettiler kenti. Otoban, kaldırım, market, kanalizasyon, konut siteleri önemsiz demiyorum; nefessiz bıraktılar insanı, nefessiz yani mânâdan uzak. Öte yandan şehirler aldığı göçle bir anlamda kültürel olarak göçtü. Köyü kente taşımaya sosyal politikalarla hala devam edenler, ortaya çıkan birçok problemi mesele bile edinmediler. Orhan Gencebay’ın müziği ile modern şiir arasında bir bağ olmadığını söyleyebilir miyiz?
İnsana sığınmaya gelince… Hangi insana? Bu, bir insan-ı kâmil olabilir ara ki bulasın! Nasip meselesi deyip geçelim. İnsan, fıtratını koruyabildiği ölçüde insandır. Fıtratımı korumaya çalıyorum ya da fıtratıma dönmeye… Bu bir direniş ki insanı yoruyor. Yorulmaya değmez mi? Bu ruh gurbetine geliş gayemiz zaten insan olmak diyebiliriz. Dolayısıyla idealimiz ideal insan olabilmek ki bunun yolu bellidir.
Şiirimde bir yöntem denemek, kurgulamak gibi meselem olmadı. Bir kuyuya düşer gibi düştüm şiire ben, şiirden kaçmak elimde değildi. Tercih edilmiş bir durum değil, bir mecburiyet. Tercih/kurgu olsa oturur şiir yazardım, o bende oluşan bir şey ve sadece kâğıda aktarıyorum. Şiir, kadim zamanlarda öncelikle söz sanatıydı belki, yani bir oyun gibi. Günümüzde ise neredeyse bir çığlıktır şiir. Belki onun için anlaşılmaz ve derbeder. Şahsi ve bencil; günün insanı gibi… İçinde yaşadığımız toplumun ortak değerleri ve bu değerlerin hayata yansımasına baktığımızda bir bütünlükten bahsedebilir miyiz? Yani, satıhta kalmayan, derin ve yüksek bir hissediş, kavrayış ve idrakten söz edebiliyor muyuz? Herkes kendi türküsünü söylüyor! Gittikçe artıyor yalnızlığımız; tenhalaşıyoruz. Düşünen insanın kendisiyle baş başa kalmasına benzemeyen bir “farkındalık” yalnızlığı. Şiirimde bir kaçışın izleri varsa adresinin işareti de vardır. “güzel gözlü körler” bir sitemdir. Suretimize aşina olup da içimizden habersiz olanlara ima vardır o şiirde. “güzel gözlüdürler” çünkü bize dostça bakan aşinalarımızdır. “kördürler”, suretinizi aşıp sizi göremezler. Yakın olmanın böyle bir körlüğü vardır. Pergeli genişletirsek, bizim camiamız “cellâdına âşıktır”, kendi çocuklarını umursamaz! Şairi huzurdan ederseniz, şiiri ile huzurunuzu kaçırır. Şair palyaço değildir ki…
7. ŞiirVakiti : Kalbinizin yaralarını kanatan nedir? İnsanlık adına kalbi kanatan şiirin erdemi nasıl sorgulanır? Şiirinizin insanlığa bu çerçevede söyledikleri göz ardı edilebilir mi? Dünya coğrafyasına bakınca şiirinizi bir coğrafyaya sığdırmanın mümkün olmadığını görüyoruz yanılıyor muyuz? Şiiriniz kalbin dışında insanlığın hangi acılarına ait görülebilir veya görülebilir mi?
Biz kalbi merkeze alan bir medeniyete mensubuz. Gönül bizde var; dolayısıyla biz kalbiz. Yedi iklim üç kıtada izlerimizde bu görülebilir. Ne yazık ki biz icbar edilerek ve kanayarak çekildik coğrafyadan, yeryüzü bunun bedelini ödüyor. Kalbimi kanatan, evimizin içini-coğrafyamızı bize rağmen tanzim eden malum şeylerdir… Öte yandan insan da bir kâinat ve içinin coğrafyası yeryüzünden daha karmaşık, daha derin ve yüce… Mekânın insana, insanın mekâna tesirini göz önüne alırsak, her iki mekânın/coğrafyanın bu yozlaşmış haliyle gönül sahiplerini incitmemesi mümkün değil. Bu tablonun şairin dilinde/beninde tasvir edilmesi “kalbin kanamasından” başka türlü nasıl söylenebilir. Bizde hem-dert, hem-hal olmak tabiri vardır. Biz halleşiriz, helalleşiriz. Şair bigane kalamaz şahit olduklarına. Şair müdahil olandır. Eliyle, diliyle ve kalbiyle… İmanımız, irfanımız, genetik kodlarımız başka türlü olmamızı da mümkün kılmaz. Şiirimiz de bu bahsin dışında değildir. Şiir, (dili farklı da olsa) cihanşümul karakter gösterir. Merkezinde insan vardır çünkü. Şiirde insan içiyle vardır ve dolayısıyla şiirin coğrafyası geniştir. İnsana merhamet nazarıyla bakanlar insanın bütün acılarını yüklenirler. Şair bu yükü taşıyan kimsedir ve bu sebeple biganeler, zalimler, nadanlar nezdinde ağır bir yüktür…
8. ŞiirVakit : Bu çerçeveden bakınca şiirinizin zaman zaman çevreden kaçarak içine kapandığını söyleyen dizelerinizi nasıl anlamak gerekli? Bu kapanma bir kaçış mı yoksa yepyeni bir yolculuğa başlangıç mı? Başlangıçsa neyin başlangıcı?
Her ikisi de diyebilirim. Nihayetinde şiir, konusu ne olursa olsun bir iç sestir; dolayısı ile şairinden haber verir. Belki mizacım böyle… Med-cezir hali. İçime kapanık olmamakla beraber, eğer dış ortamın bana kapalı olduğunu, sağır ya da serin olduğunu hissettiğim an çekilirim içime. Şartları zorlamam. Nasıl tezahür ederse etsin tahakkümü sevmiyorum, hürriyetimin kısıtlanmasına tahammülüm yok. Bana ancak inançlarım tahakküm edebilir ki bu zaten içimizin teslim olduğu bir durumdur. Bir iç yolculuğa her zaman ihtiyacımız var; bu yolda ise masivayı terk gerekir. Oysa bu her zaman mümkün olamıyor. Şöyle diyebilirim, ne yazdı isem içimde yaşanmış, olup-bitmiş ya da sürmektedir. Kurgu yoktur şiirimde. Hayatımda olmadığı gibi… Bu tabi hâl, suretin ve suniliğin piyasasında sizi tenha kılıyor. İçinizin iklimi ile dışınızdaki mevsim örtüşmüyor. O zaman şiir bir imkân olarak sizi kuşatıyor ve saklıyorsunuz kendinizi mısralara… Bu bir başlangıç değil, sürdürülen bir şey…
9. ŞiirVakit: “çoğalıyorum… o halde; parçalanıyorum. böl, her parçamda bul beni…” Derken neleri bölüyoruz bu neye gönderi içermez? Neleri de gizlemez. Değişen zaman mıdır yoksa biz miyiz?
Hayat eşyayı eskitirken, insanı eksiltiyor. İddialarınızdan vazgeçmeseniz de iddialı olma halini sürdüremiyorsunuz. Hayatın anlamı sizin için “var oluşunuzla” alakalıdır. Varlığınızı bu anlam üzerinden inşa edersiniz ve fakat dışınız yani sosyal ortam, sosyal gerçekler başka bir ifadeyle realite alanınızı daraltır hep. Birçok şeyden vazgeçmeye zorlar, sizi size rağmen yeniden inşa eder. Bu inşa sizin özünüzle çatışır olduğunda, kendiniz olarak kalsanız bile aşınırsınız. Hayat sizden tavizler koparır, direnirsiniz hatta yenilirsiniz ve bu mücadele sürüp gider. Zamanın değişmesi bizim dışımızda tecelli eder, zamanla kendimize baktığımızda değişenin biz olduğunu fark ederiz. Eşyaya bakışımız değişir, önceliklerimiz ve pek çok şey ve bu arada değişmemesi gereken, olmazsa olmazlarımızın da değiştiğini fark ederiz. Buna rağmen hiçbir şey zayi olmaz, hafızada mevcudiyetini korur. İçimizde çatışır. Bu tezat bizim parçamızdır. Belki bunun için bizi tanıyanlara bir tarafımız karanlıktır; gördüğü ya da şahit olduğu yanımızla/parçamızla tanır, tanıdığını sanır. Bu sensin der! Sizi, o parça aşinalıktan bütüne ulaşabilirse tanıyacaktır ancak bu da çok az kişiye nasip olur ve biz ona dost diyoruz. Öte yandan mekân da mukim de değişiyor. Bu değişim uyumlu/mütenasip olabildiği gibi, patolojik de olabiliyor. Eşya ile ünsiyeti kaybettik, tüketici kültürü her şey ile bağımızı zayıflattı. İçimiz dışımızla çatışma halinde; böyle bir toplum haline geldik. Şairde muhalif bir damar vardır. Bu damar onun şiirini beslediği gibi, sistem haline gelmiş yanlışlarla çatışma yaşamasına sebep olur. Paye peşinde olmamak gibi bir gaye vardır şairde. Bu bahiste çok şey söyleyebilirsek de, bir soruyla düğümleyelim: bana hayatı rahat geçmiş bir şair gösterebilir misiniz? Rahat, şairin ölümüdür.
10. ŞiirVakti: Şiir bu toplumun harcıdır görüşüne katılır mısınız? Hüzün ve Sağanakta biz bunları hissettik ne dersiniz?
Hissettiklerimin ambarıdır “hüzün ve sağanak”, okuyan ne hisseder, bilemiyorum. “Şiir toplumun harcıdır” sözü yanlış değil. Toplumu bir arada tutan, topluluğu millet yapan asli unsurlar şiirin alanı içindedir. Şiir, hangi tarzda olursa olsun, milleti doğrudan etkileyen yanıyla bu tanıma girer. Şairlik herkesin harcı değil ama şiir toplumun harcıdır. Biz türkü söyleyen- dinleyen bir milletiz ki “Türk’ü söyler türküler” sözü boşuna söylenmemiştir. Şiir bu toplumun her şeyinde vardır. Mevlid şiirdir. Türkümüz, marşımız, ilahilerimiz, manilerimiz şiirin şubeleri. Her şair kendi şiirini inşa ederken bu iklimden beslenir. Yani şiir şairden doğsa da toplum tarafından terennüm edilir, paylaşılır. Şiirin toplum nezdinde itibarı o derece yüksektir ki söz sanatlarında en büyük payeyi şaire vermiştir; bu böyledir.
11. ŞiirVakit : Son olarak yeni çalışmalarınızdan ve şiirin geleceğinden söz eder misiniz.
Henüz planlanmış bir çalışmam yok. Plan yapmam. Biraz fevriyim. Kaleme almak istediğim çok şey var aslında. Ama nasıl ve ne zaman kaleme gelir bilemiyorum. Çocukları ve kitapları seviyorum. Gülü sever gibi; dikeniyle. Demem o ki kendi çocuklarını bir insan nasıl sever, biliyorum. İnsan kendi kitabını eline alınca neler hisseder, yazdıklarının kitaplaştığını görünce nasıl bir duyguya kapılır, bilmiyordum. Biraz bunun tadını çıkarmak istiyorum…
Şüphesiz, yazmaya devam edeceğim. Yazmak, yaşamakla eş anlamlı, kendimi böyle ifade ettiğimi düşünüyorum. Yazmak için yaşamadığım gibi, yaşamak için de yazmıyorum. İçimden nasıl gelirse… Ertelemek bana şunu öğretti: ertelenmiş vâdeler kendi yüküyle geliyor, dönüp geriye bakamıyorsunuz. Büyüklerin dediği gibi: dün geçti, yarın henüz gelmedi; ne yapacaksan şimdi yap…
Şiire dair çok şey söylendi, söylenecek de. Şiir kadim söz sanatı olduğu gibi şiir istikbaldir de. Tarzı, konusu ne olursa olsun ama şiir olsun. Elbette her yazılan şiir değildir. Okuduğum şiir önce şiir olmalı. Eşyanın insana hükmettiği, teknolojiyi üreten ve pazarlayanların insanları tüketime teşvik ederek köleleştirdiği, insanın kendi hakikatine dönüp bakamadığı bir zamanda yaşıyoruz. Şiir toplumda bir uyaran etkisi gösterebilir mi, bilmiyorum, ama göstermeli. Şirin geleceği, insanın geleceği ile doğru orantılı. Şairler arz etmeye devam edecektir muhakkak ama şiirin sesinin etkili olması için insanların sükûnete ihtiyacı var. Duyabilmeleri lazım. Şairin yalnızlığı da “birey” yalnızlığı değil, Ebu Zer tenhalığı gibi olmalı. Yani meselesi olmalı şairin. Şair rahat adam değildir. Rahatsızlığı da patolojik değildir. Şairin sözü insanlığadır, o sözünü söyler, alan alır. Şiirin konusu ve konumu da insanlığın gidişatından bağımsız olmayacaktır. İnsanlığın ise bir dirilişe ve kendine gelmeye ihtiyacı var. Şiir bu hususta uyarıcıdır. Şair şiire, toplum şaire sahip çıkmalı. Son yüzyılda şiirimizde şekil ve muhteva bakımından büyük değişikliler oldu çünkü dünya büyük değişiklik ve acılar yaşadı. Bu değişim toplumda ve tabi şiirde kendini gösterdi. Bu manada şiirin geleceği biraz da bu iklim değişikliklerine bağlı diyebiliriz. Şiire olan ihtiyaç/hasret artarak devam edecektir kanaatindeyim…
ŞİİR VAKTİ DERGİSİ YAZ 2012
